Op 14 februari 2017 werd in Madurodam het lustrumjaar van de Nederlandse Mediatorsvereniging feestelijk geopend. Bij die gelegenheid vertelden de leden van de nieuw ingestelde Raad van Advies op verzoek van het bestuur waarom zij zich willen inzetten voor de vereniging. Dit is het antwoord van JanWolter Wabeke, een van de leden van de Raad van Advies.

In de loop der jaren raakte ik steeds meer overtuigd van het nut en belang van goede mediation.
De constante ervaring tijdens al mijn juridische functies (griffier, advocaat, officier van justitie, kantonrechter, hoofdofficier van justitie, financiële ombudsman en thans raadsheer in het gerechtshof Den Haag) was en is voor mij de constatering dat voor de meeste mensen het rechtstelsel onbevredigend functioneert en te vaak onrechtvaardig uitpakt.
Dit geldt naar mijn mening in het civiele en in het strafrecht.

In civiele geschillen worden met name brede middengroepen van de bevolking geconfronteerd met de voor de meeste mensen onbetaalbare kosten die rechtsbijstand van advocaten met zich meebrengt. Dat terwijl het recht in heel veel gevallen te gecompliceerd is voor een leek en terwijl bovendien veel zaken niet in aanmerking komen voor een procedure bij de kantonrechter.
Mensen die minimaal budget hebben kunnen, al dan niet met een bescheiden eigen bijdrage, procederen met een toegevoegde advocaat. Zeer vermogenden en bedrijven kunnen de kosten van rechtsbijstand goed betalen. Deze beide groepen kunnen degenen, die niet rijk zijn en geen pro deo advocaat kunnen krijgen, helemaal ‘plat procederen’ of daarmee dreigen en op die manier de ongelijke strijd winnen, te vaak ten onrechte.

In het strafrecht komt hetzelfde probleem voor. Ook daar zie ik vooral toegang tot rechtshulp voor vermogenden en voor onvermogenden, maar veel minder voor de brede middengroepen. Slachtoffers zijn vaak de dupe van gebrek aan kennis van het recht en het onvermogen om een advocaat in de arm te nemen. Veruit de meeste mensen zijn op dit gebied niet zelfredzaam.
Het openbaar ministerie heeft in het nieuwe beleid weliswaar veel meer aandacht voor de benadeelden en streeft naar zo spoedig mogelijke afdoeningen van de meest voorkomende en als ‘eenvoudig’ aangemerkte zaken. Maar door de snelheid en routine en door te ver doorgevoerde delegatie zie je veelvuldig voor slachtoffers onbegrijpelijke brieven, verkeerde sepot beslissingen en afdoening zonder schaderegeling. In de zaken waar niet zo snel mogelijk kan worden afgedaan zie je enorme vertragingen, schier eindeloze rechtszaken in twee of drie instanties en na jaren een voor benadeelden zeer teleurstellende en niet te bevatten eindresultaat.
De praktijk van de beklagkamer van het gerechtshof, waar een belanghebbende een sepot beslissing kan aanvechten, laat vaak zien dat benadeelden van de gang van zaken niets hebben begrepen, zeer teleurgesteld zijn en achter blijven met trauma en schade. Ook wordt in die praktijk veelvuldig geconstateerd dat bemiddeling misschien wel tot een enigszins bevredigend resultaat had kunnen leiden, maar dat die mogelijkheden er niet waren of dat kansen zijn verstreken.

Mediation in civiele zaken en ook in strafzaken is dus wat mij betreft een essentiële toevoeging aan de bestaande rechtspraktijk. De kwaliteit van mediation is daarbij cruciaal. Het zal mij een genoegen zijn als ik daarop gerichte bijdragen kan leveren aan de vereniging.

Ik stel u echter ook een vraag: wat verwacht u van de vereniging en het bestuur? Ik verwijs daarvoor naar de vragen die de vereniging op haar website naar aanleiding van onze bijeenkomst inmiddels heeft gesteld (http://mediatorsvereniging.nl/vragen-raad-advies-aan-nmv-leden/). Ik nodig u van harte uit die korte enquete in te vullen, zodat het bestuur een beeld krijgt van uw verwachtingen en zo zijn taak goed en eenduidig kan vervullen.

Tijdschrift Conflicthantering
Jaargang 12 – 2017 – Nummer 2